ائمه علیهم السلام در چه سنی ازدواج کردند؟

بسم الله ...
 

  

درباره اهمیت ازدواج در اسلام تا دلتان بخواهد آیه و روایت وجود دارد. خدا در آیه 21 سوره روم ازدواج را یکی از نشانه های خودش می داند و می فرماید:« یکی از نشانه های خدا این است که از خود شما برایتان همسرانی آفریده تا با آنها آرام گیرید و میان شما دوستی و مهربانی نهاد که در این، برای گروهی که می اندیشند عبرت هاست». اما متأسفانه اکنون بعضی از جوانان به بهانه های مختلف، این سنت نبوی را به تأخیر می اندازند و با امروز و فردا کردن مجرد می مانند. در حالی که سیره ائمه معصومین  علیهم السلام   نشان می دهد که بزرگان دینی ما خیلی زودتر از سنی که حالا جوانان ازدواج می کنند متأهل می شدند. اگر می خواهید درباره سن و چگونگی ازدواج ائمه معصومین علیهم السلام   بیشتر بدانید این دو صفحه را بخوانید

.

1- پیامبراکرم صلی الله علیه وآله

سن ازدواج: 25 سالگی
نام همسر: حضرت خدیجه  علیهاالسلام  
خیلی ها حضرت خدیجه علیهاالسلام را به ثروتش می شناسند اما حتماً جالب است بدانید که او خواستگاران بسیاری داشت ولی به آنان پاسخ مثبت نمی داد. گویا او دل در گرو شخصی داشت که امین خدا بود .خودش می گوید روزی دانشمندی یهودی را دیدم که به من گفت جوانی که برای تو کار می کند نشانه هایی از پیامبری در اوست. حضرت خدیجه( س) حق داشت مجذوب و شیفته محمد صلی الله علیه وآله  شود، چرا که او امانتدارترین و صادق ترین فردی بود که تا به آن روز دیده بود. به همین دلیل خواهرش را به خواستگاری آن جوان فرستاد. پیامبر صلی الله علیه وآله  گفت باید از عمویم که مرا بزرگ کرده و بر من حق پدری دارد اجازه بگیرم. این ادب پیامبر صلی الله علیه وآله  را نشان می دهد. پیامبر(ص ) هنگام خواستگاری گفت به جز لباسی که بر تن دارد، ثروتی ندارد و جز زندگی ساده چیز چندانی نمی تواند برایش فراهم کند. حضرت خدیجه  علیهاالسلام    می گوید آنچه درباره شما می دانم این است که صفای باطنی زیادی دارید. از آنچه شما دارید آگاهم و از آنچه دیگران نمی دانند باخبرم.

2- امام علی علیه السلام

سن ازدواج: 25 سالگی
نام همسر: حضرت زهرا  علیهاالسلام  
حضرت زهرا علیهاالسلام خواستگاران بسیاری داشت؛ از جمله ابوبکر و عمر(‌خلیفه اول و دوم) که پیامبر صلی الله علیه وآله  به آنان گفت ازدواج فاطمه به دست خداست و من در انتظار امر الهی هستم. عبدالرحمن بن عوف از ثروتمندان بزرگ عرب یکی دیگر از کسانی بود که اصرار بسیاری بر ازدواج با دختر پیامبر صلی الله علیه وآله  داشت و به پیامبر صلی الله علیه وآله گفت حاضر است برای فاطمه مهریه فراوان بدهد و اموال فراوانی خرج کند. پیامبر صلی الله علیه وآله  برآشفته شد و گفت می خواهی با پولت ازدواج را بر من تحمیل کنی؟
روزی ابوبکر و عمر که پیامبر صلی الله علیه وآله  به درخواست ازدواجشان با فاطمه علیهاالسلام    جواب رد داده بود، سراغ علی  علیه السلام   رفتند و او را در نخلستان یکی از انصار در حال کار یافتند و به او ماجرای خواستگاری خود و پاسخ پیامبر صلی الله علیه وآله  را گفتند و افزودند ما فکر می کنیم پیامبر درخواست تو را برای وصلت با دخترش خواهد پذیرفت. حضرت علی علیه السلام  ‌لباس هایش را عوض کرد و با ظاهری آراسته پیش پیامبر صلی الله علیه وآله  رفت و با شرمساری، درخواستش را مطرح کرد. پیامبر صلی الله علیه وآله  خوشحال شد و گفت صبر کن نظر فاطمه را جویا شوم. وقتی رسول خدا صلی الله علیه وآله  نظر فاطمه را درباره ازدواج با پسرعمویش علی پرسید، سر به زیر انداخت و سکوت کرد. پیامبر صلی الله علیه وآله  گفت سکوت علامت رضایت است. سپس به علی علیه السلام   گفت چیزی برای ازدواج داری؟ علی  علیه السلام   با کمال صداقت گفت همه ثروت من چیزی جز یک شمشیر، شتر و زره نیست. پیامبر صلی الله علیه وآله  گفت شتر برای کار است و شمشیر برای جهاد. زره را بفروش و برای مهریه هزینه کن. علی  علیه السلام   زره را به 480 درهم فروخت و همه آن را به عنوان مهریه در اختیار پیامبر صلی الله علیه وآله  قرار داد.

3- امام حسن علیه السلام

سن ازدواج: 18 سالگی
نام همسر: ام عبدالله
امام حسن علیه السلام   را سبط اکبر می گویند، چون شباهت بسیاری به پیامبر صلی الله علیه وآله داشت. شاید برای همین بود که افراد بسیاری مشتاق بودند که امام حسن علیه السلام   به خواستگاری دخترشان برود. امام علی علیه السلام  از امام حسن علیه السلام  می پرسد تو چه کسی را می پسندی؟ امام حسن علیه السلام   با کمال ادب و احترام می گوید آنچه شما بپسندید. حضرت علی علیه السلام   چند تن از زنان مهاجرین و انصار را به خواستگاری «ام عبدالله» فرستاد و بعد از گرفتن جواب مثبت، مراسم ازدواج باشکوهی برای آنها برگزار کرد. امیرالمؤمنین علیه السلام  در زمان ازدواج فرزندش حسن از خدا خواست به آنان فرزندانی عطا کند که بتوانند به دین خدا خدمت کنند؛ و همین طور هم شد زیرا « عبدالله» فرزند آنها در حادثه کربلا حضور داشت و به شهادت رسید.

4- امام حسین علیه السلام 

سن ازدواج: 30 سالگی
نام همسر: شهربانو
نکته ضروری: درباره اینکه امام حسین علیه السلام  قبل از شهربانو ازدواج کرده یا نه، منبع تاریخی موثقی وجود ندارد.
شهربانو یکی از دختران یزدگرد سوم،‌آخرین پادشاه ساسانی بود. قبل از آنکه ایران به دست مسلمانان فتح شود، شهربانو شبی در خواب دید که پیامبراسلام  صلی الله علیه وآله وارد کاخ مدائن شد و همراه امام حسین علیه السلام  نزد او نشست و امام حسین علیه السلام  را به او نشان داد و فرمود ای دختر پادشاه عجم! من تو را نامزد حسین کردم. سپس شب بعد حضرت فاطمه علیهاالسلام را در عالم خواب دید که وارد کاخ شد و خطاب به او گفت: دخترم! اگر می خواهی همسر فرزندم حسین شوی باید مسلمان شوی. شهربانو همان زمان همه مبانی اسلام را پذیرفت. مدتی بعد شهربانو در یکی از فتوحات شهرهای ایران به دست مسلمانان اسیر و از ایران به مدینه، مقر حکومت اسلامی برده و در آنجا با حمایت امیرالمؤمنین علیه السلام  آزاد شد. سپس به همسری امام حسین علیه السلام  درآمد و افتخار یافت مادر امام سجاد علیه السلام  باشد. امام علی علیه السلام  درباره این ازدواج به امام حسین  علیه السلام  فرمود از همسرت شهربانو خوب محافظت و نگهداری کن و به او نیکی نما؛ چه اینکه در آینده نزدیک برای تو فرزندی خواهد آورد که بهترین اهل زمین می شود.

5-امام سجاد علیه السلام 

سن ازدواج: 19 سالگی
نام همسر: فاطمه، دختر امام حسن علیه السلام  
تنها همسری که از طریق عقد دائم به ازدواج امام سجاد علیه السلام  درآمد، فاطمه، دختر امام حسن علیه السلام  بود. وقتی امام سجاد علیه السلام   به سن جوانی رسید امام حسین علیه السلام   به او گفت می خواهی بهترین زن را که فاطمه یادگار برادرم است برایت انتخاب کنم؟ امام سجاد علیه السلام   که حدود 19 سال داشت گفت چه کسی بهتر از عموزاده ام که بوی عمویم امام حسن را می دهد. فاطمه که بعد از شهادت پدر، زیر نظر امام حسین علیه السلام  پرورش یافته بود، شأن و جایگاه ارزنده ای داشت؛ تا جایی که امام صادق علیه السلام  درباره اش می فرمایند:« او زنی راستگو و صدیقه است و هیچ زنی در شایستگی و فضیلت به پای او نمی رسد». در مراسم خواستگاری از فاطمه، عمه شان زینب علیهاالسلام حضور داشت. فاطمه در واقعه کربلا به همراه همسرش امام سجاد علیه السلام  و فرزند 5 ساله اش امام باقر علیه السلام   حضور داشت.

6-امام محمدباقر علیه السلام 

سن ازدواج: 25 سالگی
نام همسر: فاطمه
جمعیت بنی هاشم در مدینه روز به روز در حال افزایش بود و دختران بسیاری از خاندان بنی هاشم و علویون آرزو داشتند به همسری امام محمدباقر علیه السلام   دربیایند ولی امام سجاد علیه السلام  ، «ام فروه» را که نام دیگرش فاطمه بود برای همسری فرزندش باقر انتخاب کرد. «ام فروه» با اینکه در سن نوجوانی بود، وقار و کمالات اخلاقی بسیاری داشت. وقتی لب به سخن می گشود، آرامش در سخنانش دیده می شد و آرام و متین بود. در شأن و مقام او همین قدر کافی است که امام صادق علیه السلام   فرمود مادرم بانویی باایمان، باتقوا و نیکوکار بود و خداوند نیکوکاران را دوست دارد.

7-امام صادق علیه السلام 

سن ازدواج: 43سالگی
نام همسر: حمیده خاتون
نکته ضروری: درباره ازدواج امام صادق علیه السلام  قبل از 43 سالگی اطلاعاتی در کتاب های تاریخی موجود نیست.
حمیده خاتون همسر امام صادق علیه السلام  از مهاجران آندلس بود که حاصل ازدواجشان، امام کاظم علیه السلام   بود. حمیده خاتون در میان زنان علوی همواره مورد احترام بود و پس از ازدواجش هرچه زمان می گذشت، به دلیل همنشینی با خاندان عصمت و طهارت، بر علم و معرفت و کمالش افزوده می شد. تا جایی که پس از چندی، او آنچنان رشد کرد و به مسائل اسلام آگاه شد که امام صادق علیه السلام  به او فرمود در میان زنان مسلمان به تدریس احکام دینی و معارف اسلامی بپردازد. امام صادق علیه السلام   درباره همسرش می فرماید:« حمیده مانند شمش خالص طلا از ناپاکی ها و ناخالصی ها مبراست. فرشتگان همواره او را نگهداری کردند تا به خاطر کرامتی که خدا نسبت به من و حجت پس از من( فرزندم) عنایت فرمود به من رسید». حمیده بانویی آگاه و راوی ای مورداطمینان بود که گاهی روایاتی را که از امام صادق علیه السلام   شنیده بود نقل می کرد.

8- امام کاظم علیه السلام 

سن ازدواج: 20 سالگی
نام همسر: نجمه
همسر امام کاظم علیه السلام  نجمه نام داشت. او نیز از اهالی مغرب( آندلس سابق) بود. حمیده، مادر امام کاظم  علیه السلام  با او آشنا شد و او را برای همسری فرزندش کاظم انتخاب کرد. نجمه قبل از ازدواج با امام کاظم علیه السلام   به خانه امام صادق علیه السلام   رفت و آمد داشت و از محضر حمیده، مادر امام کاظم علیه السلام   اصول و کمالات اسلامی را آموخت. او از نظر عقل، هوش و دینداری از بهترین بانوان بود. نجمه به حمیده احترام بسیاری می گذاشت و ادب را به طور کامل رعایت می کرد. حمیده می گوید:« وقتی نجمه به خانه ما راه یافت، پیامبر صلی الله علیه وآله  را در عالم خواب دیدم که به من فرمود ای حمیده! نجمه را به پسرت موسی ببخش و همسر او کن. همانا به زودی بهترین فرد روی زمین از او متولد می شود. من به این دستور عمل کردم و نجمه را همسر فرزندم کاظم کردم». نجمه دارای تقوا و فضیلت و زنی بسیار عفیف و بزرگوار بود.

9- امام رضا علیه السلام 

سن ازدواج: 25 سالگی
نام همسر: خیزران
نکته ضروری: درباره اینکه امام رضا علیه السلام   قبل از ازدواج با خیزران با چه کسی و در چه سنی ازدواج کرده منبع تاریخی موثقی وجود ندارد.
خیزران از اهالی «نوبه» یکی از شهرهای جنوب مصر بود. امام رضا علیه السلام   همسرش را این گونه توصیف می کند:« همسرم خیزران بسیار مقدس و مطهر است. او کسی است که خدای متعال او را در طهارت بی نظیر قرار داده. او کسی است که مرا به آرزویم خواهد رساند و فرزندم جواد را به دنیا خواهد آورد.» آیت الله قرهی اعتقاد دارد در تولد فرزند خوب علاوه بر پدر، مادر نیز مؤثر است. به همین دلیل در انتخاب همسر نباید فقط خوش سیما بودن همسر را در نظر گرفت بلکه باید به خوش سیرت بودن او نیز توجه کرد. زیرا فرزند خوب از پدر و مادر خوب متولد می شود.

10-امام جواد علیه السلام 

سن ازدواج: 20 سالگی
نام همسر: سمانه
امام جواد علیه السلام  برای نخستین بار در 9 سالگی و با اجبار مأمون، دخترش «ام الفضل» را عقد کرد و در 20 سالگی با او ازدواج کرد اما از آنجا که « ام الفضل» نازا بود، هرگز از او دارای فرزندی نشد. چند سال بعد امام جواد علیه السلام  با کنیزی پاک سرشت(سمانه) که از اهالی مغرب و از نوادگان عمار یاسر بود ازدواج کرد و امام هادی علیه السلام   به دنیا آمد. به گواه تاریخ، سرانجام «ام الفضل» به دستور حاکم وقت( معتصم عباسی) امام جواد علیه السلام   را مسموم کرد و حضرت به شهادت رسید.

11-امام هادی علیه السلام 

سن ازدواج: 20 سالگی
نام همسر: سوسن
سوسن از بانوان بسیار ارجمند و دانشمند از اهالی«نوبه» بود که دست تقدیر او را به مدینه آورد و در آنجا به افتخار همسری امام هادی علیه السلام   نائل شد. هنگامی که او را نزد امام هادی علیه السلام   آوردند و همسر امام شد، امام درباره اش چنین فرمود:« سوسن بیرون کشیده شده از هر آفت و نقص و پلیدی و ناپاکی است». سپس به او فرمود:« به زودی خداوند حجتش را بر خلقش عطا می کند که سراسر زمین را همان گونه که پر از ظلم و جور شده، پر از عدل و داد می کند». او را به عنوان «جده» امام زمان عجل الله فرجه   هم می خواندند.

12-امام حسن عسکری علیه السلام 

سن ازدواج: 22 سالگی
نام همسر: نرجس خاتون
نرجس خاتون مانند شهربانو، همسر امام حسین علیه السلام  شاهزاده بود. آن طور که تاریخ نویسان نوشته اند قرار بود او با پسرعمویش ازدواج کند. مراسم ازدواجشان مهیا شد و میهمانان بسیاری آمدند. هنوز مراسم شروع نشده بود که ناگهان زمین لرزید، پایه تخت شکست و تخت واژگون شد و برادرزاده پادشاه که قرار بود داماد شود، از تخت افتاد و بیهوش شد. دوبار این اتفاق تکرار شد. خیرخواهان به پادشاه توصیه کردند از این کار منصرف شود، چرا که این حادثه عجیب نشانه خشم خدا و علامت پایان یافتن آیین مسیحیت است و امپراتور پذیرفت. نرجس خاتون گفت پس از این حادثه شبی در خواب دیدم حضرت مسیح علیه السلام  ، شمعون و گروهی از حواریون در قصر حاضر شدند. منبری از نور در همانجایی که تخت پسرعمویم بود حاضر کردند. ناگهان کسی وارد مجلس شد که نورش تمام قصر را پر کرد. پرسید او کیست؟ گفتند محمد بن عبدالله صلی الله علیه وآله  آخرین پیامبر خدا و دامادش علی بن ابیطالب علیه السلام   است. بعد دیدم بزرگوارانی چون مسیح علیه السلام   او را تکریم می کنند. پیامبر صلی الله علیه وآله  جلو رفت و به مسیح علیه السلام   گفت ما آمده ایم ملیکا(نرجس خاتون) را که از فرزندان وصی تو، شمعون بزرگ است برای فرزندم حسن عسکری خواستگاری کنیم. حضرت مسیح علیه السلام   به شمعون گفت سعادت به تو رو کرده. خویشی خود را با دودمان محمد پیوند بده. شمعون با خوشحالی پذیرفت. بعد از موافقت او، پیامبر صلی الله علیه وآله  خطبه عقد را خواند و مرا به عقد امام حسن عسکری علیه السلام   درآورد. نرجس خاتون وقتی در یکی از جنگ های سپاه اسلام و روم به همراه عده ای از زنان رومی اسیر می شود، منتظر می ماند ببیند چه کسی به دنبالش می آید. روزی که اسیران جنگی را با کشتی به بغداد می آورند، نماینده ای از سوی امام هادی علیه السلام   به آنجا می رود، او را می خرد و با اکرام آزاد می کند. خانواده امام هادی علیه السلام   از او خواستگاری می کنند و نرجس خاتون مشتاقانه می پذیرد و خوابی را که دیده بود برای آنها تعریف می کند.
منبع: همشهری آیه، شماره 3 تیر 1391.

 نویسنده: مریم حججی